Πολιτική/πολιτικοί για τα πανηγύρια στην Ευρώπη

Το άρθρο αυτό είναι άκρως ενδιαφέρον και γι’ αυτό θα ‘θελα να το σχολιάσω.
Λέει μεταξύ άλλων ο διευθυντής της Μοντ Nτιπλοματίκ:
«Tο «όχι» σηματοδοτεί ένα πλήγμα στην προσπάθεια να επιβληθεί σε όλο τον κόσμο, ερήμην των πολιτών, ένα ενιαίο οικονομικό μοντέλο, εκείνο της παγκοσμιοποίησης»
Η παγκοσμιοποίηση είναι (με την τεράστια άνθηση των μεταφορών και των επικοινωνιών τις τελευταίες λίγες δεκαετίες) ένα φαινόμενο αναμενόμενο που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Δεν είναι καλό ή κακό, είναι μία φυσική εξέλιξη. Ο χαρούμενος Γάλλος όμως παραπονιέται ουσιαστικά για κάτι που αυξάνει το επίπεδο ζωής σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές με χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο απ’ τη Γαλλία. Αμφιβάλλει κανείς για την τεράστια αύξηση του βιοτικού επιπεδου στην Ν.Α. Ασία? Νομίζω όχι. Που σημαίνει ότι ένας διευθυντής εφημερίδας στη Σιγκαπούρη (ή κάπου εκεί τέλος πάντων) θα έλεγε τα μάλλον αντίθετα. Ότι η παγκοσμιοποίηση έφερε καλύτερη ζωή σε περισσότερους. Το θέμα είναι από ποια πλευρά είσαι και παρατηρείς τα πράγματα. Δεν είναι ανάγκη να δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στη γνώμη του Γάλλου απ’ ότι θα δίναμε σ’ αυτή του Σιγκαπουριανού (πώς να τον πω τον άνθρωπο?) επειδή είμαστε πιο κοντά σαν ελλάδα με αυτόν και όχι με τον τελευταίο.
Η Ευρωπαίοι σαν το διευθυντή της Nτιπλοματίκ (ιδιαίτερα η καλομαθημένη γενιά – αυτή που γεννήθηκε αμέσως μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο, οι baby-boomers που τους λένε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και που φυσικά καλόμαθε και τις επόμενες νεότερες) μοιάζουν με το κακομαθημένο παιδί που τα είχε όλα έτοιμα από τους γονείς του και κάποια στιγμή, μετά από μια οικονομική κρίση στην οικογένεια, καταλαβαίνει ότι πρέπει κι αυτό να μπει με χειρότερους όρους απ’ ότι περίμενε στη βιοπάλη (α ρε Ξανθόπουλε..) όπως όλος φυσικά ο άλλος κόσμος έκανε πάντοτε, σε ένα στίβο όπου μπορεί να αναγκαστεί να δεχτεί την επιδείνωση των όρων ζωής του. Και φυσικά δυσανασχετεί με αυτό.

Ο Ρόμπιν Κουκ (ναι, αυτός που είναι πολύ αγαπητός στους Γιουγκοσλάβους...) προσθέτει παρακάτω:
««Yπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που διαδηλώνουν το εκσυγχρονιστικό τους πνεύμα, κάνοντας κήρυγμα στους εργάτες ότι πρέπει να δουλεύουν περισσότερο, με λιγότερη εργασιακή ασφάλεια και πιο πενιχρές συντάξεις. Bεβαίως, οι ίδιοι απολαμβάνουν παχυλούς μισθούς με καλές συντάξεις και ισόβια εργασιακή ασφάλεια, αλλά θεωρούν ότι είναι πάντα καθήκον των υπολοίπων να επωμίζονται τις οδυνηρές αναδιαρθρώσεις που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση»
Συμφωνώ τόσο πολύ εδώ με τον Κουκ που, με βάση το παρελθόν του και τα πεπραγμένα του, έχω αρχίσει ν’ ανησυχώ. Άλλωστε κάστες βολεμένων και χαρούμενα αδιάφορων ανθρώπων υπήρχαν πάντα (οι πιο ίσοι απ’ τους ίσους όπως τους λένε) για να εκφράζουν άποψη για το τι πρέπει να γίνει (για το κοινό καλό). Όταν στην Ευρώπη όμως υπάρχουν ολοένα δυσκολότερες καταστάσεις (μεγαλύτερη ανισότητα, ανεργία, ανασφάλεια), όλο και περισσότεροι είναι επόμενο να δυσανασχετούν – αντιδρούν σε επαχθείς συνθήκες – κανόνες – νόρμες – κοινοτικές οδηγίες κλπ κλπ. που αντίκεινται στα συμφέροντά τους.

Μα ναι, όλα είναι προς το συμφέρον. Κανείς δεν είναι δυνατό να ανεχτεί να καταπιεστεί και να χειροτερέψουν οι όροι ζωής του απλά γιατί κάποτε με την παγκόσμια άνοδο του επιπέδου ζωής όλα θα γίνουν (κάποτε) καλύτερα ή απλά γιατί ο καπιταλισμός φέρνει (ή θα φέρει) το κοινό παγκόσμιο καλό. Σε τέτοιο αλτρουϊσμό και αυτοθυσία για το κοινό καλό πιστεύανε (και δυστυχώς τα εφάρμοσαν αυτά) στη Σοβιετική Ένωση όταν τους έλεγαν ότι πρώτα η δικτατορία του προλεταριάτου (όπου ουσιαστικά θα σας λιώσουμε) και μετά η αταξική κοινωνία (όπου όλοι θα είναι μες την καλή χαρά). Τέτοια παράλογα λοιπόν πράγματα (το να πείσεις – επιβάλεις σε κάποιον να μην άντιδρά υπερασπιζόμενος το συμφέρον της κάστας του όταν γίνονται πράγματα ενάντια στα συμφέροντά του) δε γίνονται χωρίς παραλογισμό και χωρίς ωμή βία (βλέπε και πάλι Σοβιετική Ένωση όπου ο Στάλιν έφτασε να πει, και – δυστυχώς και πάλι – να προσπαθήσει να κάνει πράξη, το αμίμητο: “Περισσότερο κράτος, προκειμένου να καταργήσουμε το κράτος”).

Το ότι με την παγκοσμιοποίηση και το άνοιγμα των αγορών μπορεί να βελτιώθηκαν οι συνθήκες ζωής για πολύ περισσότερους ανθρώπους απ΄αυτούς που χειροτέρεψαν (κάποιοι ίσως διαφωνούν με αυτό, αλλά ας δεχτούμε ότι αποτελεί αλήθεια), για έναν άνθρωπο δε σημαίνει ότι δε θα δυσανασχετήσει αν είναι στην πλευρά αυτών που χειροτερεύει η θέση τους. Ιδιαίτερα μάλιστα αν αυτή/ός είναι ανασφάλιστος σε μια χώρα σαν τις ΗΠΑ άντε εσύ να τον πείσεις ότι το σύστημα λειτουργεί μεσομακροπρόθεσμα προς όφελος των πολλών (και των άξιων ισχυρίζονται κάποιοι). Απλά δεν τον ενδιαφέρει τι γίνεται πέρα από τη γειτονιά του, ούτε εμένα σε μια τέτοια περίπτωση θα με ενδιαφέρει και το ίδιο και αυτούς που πιστεύουν στο φιλελευθερισμό. Τι κάνουμε εμείς και τι κάνουν αυτοί που είναι στο κοινωνικό μας περιβάλλον - αυτό μόνο μας ενδιαφέρει άμεσα. Πόσο μάλλον τους υπέρμαχους των ελεύθερων αγορών, αφού το όλο σύστημα σκέψης τους στηρίζεται στην ελευθερία να έχεις εγωιστικό κέρδος και πάντως όχι στην αλληλεγγύη των ανθρώπων.

Τέλευταία παρατήρηση: Ωραία λοιπόν, πολλοί Ευρωπαίοι δε δέχτηκαν το σύνταγμα αυτό που αναδεικνύει σε θεά την αγορά. So what? Πανηγυρίζουν γι’ αυτό? (ρωτούν και οι Αμερικάνοι) Αφού η αγορά είναι το νέο πεδίο των μαχών και ουσιαστικός ρυθμιστής εξωτερικών και εσωτερικών σχέσεων έτσι κι αλλιώς. Πανηγυρίζουνε απλά που δεν μπήκε στο σύνταγμα? Για το ότι ρυθμίζει τη ζωή τους αποκλειστικά αυτό, και για το ότι δε φαίνεται να έχουν λύσεις για μία πραγματική κατάσταση που μάλλον αποβαίνει εις βάρος τους, έχουν κάποιο σχέδιο (όχι σχέδιο Μάρσαλ) – προοπτική – όραμα? Δεν είναι για τα πανηγύρια?